„Dostaliśmy wezwanie do porodu. Tego widoku nie zapomnę do końca życia”. Prof. Nadolny o pracy ratownika medycznego

Prof. Klaudiusz Nadolny, ratownik medyczny i wykładowca akademicki, wspomina wydarzenia, które na zawsze pozostaną w jego pamięci. Jednym z najbardziej wstrząsających zdarzeń była katastrofa w kopalni Wujek z 2009 roku, gdzie wielu górników straciło życie. Widoki z tej akcji pozostaną z panem profesorem do końca życia. Równie bolesnym wspomnieniem jest pożar kamienicy w Świętochłowicach – tam strome, drewniane schody i panujący ogień bardzo szybko odcięły drogę ucieczki.

Ludzie zmuszeni byli wyskakiwać z okien, a pod nimi znajdowały się ulice, chodniki i tory tramwajowe. W wyniku tamtej tragedii kilka osób zginęło, a wiele zostało poważnie rannych. To właśnie jedne z najtrudniejszych interwencji, z którymi ma do czynienia ratownik medyczny.

Pierwsze interwencje – niezapomniany poród

Prof. Nadolny opisuje też moment, w którym zdecydował się na pracę ratownika medycznego. Przypomina sobie sytuację sprzed niemal 20 lat, kiedy jako niedoświadczony jeszcze ratownik, musiał pomóc w porodzie w mieszkaniu, odbierając dziecko, gdy główka była już widoczna. To doświadczenie, mimo upływu czasu, pozostaje dla niego wyjątkowe i wciąż żywe w pamięci.

Dodatkowo wspomina dramatyczny wypadek motocyklisty, który zderzył się czołowo z tramwajem – młody chłopak odniósł wielonarządowe obrażenia. Takie momenty są dla ratownika medycznego nie tylko wyzwaniem medycznym, ale też emocjonalnym, często odciskając trwałe piętno na psychice.

Działania ratowników w sytuacjach masowych katastrof

Region śląski, gdzie działa prof. Nadolny, jest miejscem wielu trudnych interwencji z udziałem dużej liczby poszkodowanych. Obejmuje to akcje przy hutach, kopalniach i innych miejscach o podwyższonym ryzyku. Wspomina katastrofę hali targowej w Katowicach z 2006 roku – jedną z największych tragedii po II wojnie światowej. Choć nie uczestniczył wtedy bezpośrednio w akcji, dokładnie analizował przebieg wydarzeń, które miały ogromny wpływ na rozwój ratownictwa medycznego.

Po takich doświadczeniach wdrażane są w systemie zmiany, które mają na celu poprawę bezpieczeństwa i efektywności działania – m.in. wprowadzenie latarek czołowych, kasków, jednolitych plecaków czy kart i opasek do segregacji medycznej.

Największe obciążenie psychiczne i fizyczne

Ratownicy medyczni są psychicznie wyjątkowo obciążeni podczas interwencji z udziałem dzieci, szczególnie niemowląt i noworodków, co dodatkowo potęguje trudność pracy. Ze względu na własne doświadczenia rodzinne takie przypadki niosą ze sobą jeszcze większy ładunek emocjonalny.

Z kolei największe zagrożenia fizyczne pojawiają się podczas kontaktów z agresywnymi pacjentami będącymi pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Sytuacje, gdzie na miejscu jest grupa osób, są szczególnie niebezpieczne, gdyż nawet jedno spojrzenie lub słowo może spowodować eskalację agresji.

Systemowy sposób zabezpieczania ratowników obejmuje przede wszystkim współpracę z policją – jeśli już przy zgłoszeniu wiadomo o potencjalnym zagrożeniu, dyspozytor kieruje na miejsce także służby porządkowe, aby zapewnić bezpieczeństwo zespołowi ratowniczemu.

Zmiany legislacyjne i wsparcie psychologiczne

Agresja wobec ratowników to problem niestety stary i od lat obecny w środowisku medycznym. Jednak tragiczne zdarzenie z stycznia, kiedy ratownik medyczny został zamordowany podczas dyżuru w Siedlcach, spowodowało natychmiastową reakcję i zmiany prawne. Wprowadzono m.in. obowiązkowe szkolenia z samoobrony i technik deeskalacji oraz wymóg zatrudniania psychologa w zespołach ratownictwa medycznego.

Poza tym wprowadzono fizyczne zabezpieczenia, jak np. kamizelki ochronne. Mimo to, według eksperta, to dopiero początek drogi ku poprawie bezpieczeństwa pracowników ratownictwa.

„Kluczowe jest dotarcie do społeczeństwa i pokazanie, na czym polega praca ratownika medycznego” – podkreśla prof. Nadolny.

Ministerstwo Zdrowia zainwestowało w kampanię promującą zawód ratownika medycznego, mającą na celu budowanie społecznego zrozumienia i wsparcia.

Wyzwania systemowe w ratownictwie medycznym

W Polsce działa ponad 1600 zespołów ratownictwa medycznego, realizujących rocznie przeszło 3 miliony wyjazdów. Niestety znaczna część tych interwencji nie wymagała pilnej pomocy – wielu pacjentów powinno być leczonych na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej lub nocnej i świątecznej pomocy.

Ratownicy medyczni przypominają, że ich zespoły to mobilne oddziały intensywnej terapii, a wyposażenie jednego ambulansu kosztuje ponad milion złotych. Tymczasem obciążenie systemu wzrasta m.in. z powodu problemów z dostępem do lekarzy rodzinnych i hospitalizacji na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych, gdzie większość przypadków wcale nie wymaga SOR, lecz odpowiedniej opieki podstawowej.

Profesjonalizm i prestiż zawodu ratownika medycznego

Pomimo licznych trudności, polskie zespoły ratownictwa medycznego stoją na bardzo wysokim, europejskim, a nawet światowym poziomie. Ratownicy medyczni w Polsce to wysoce wykwalifikowani specjaliści, dla których ukończenie studiów pierwszego stopnia jest minimalnym wymogiem, a coraz więcej osób zdobywa również stopień magistra.

Zawód ten cieszy się wielkim zaufaniem społecznym – plasuje się na drugim miejscu w rankingach zawodów zaufania publicznego, zaraz po strażakach. To dowód na to, jak ważną rolę pełnią ratownicy medyczni w systemie opieki zdrowotnej i społeczeństwie.

Historia kariery i rozwój zawodowy prof. Klaudiusza Nadolnego

Prof. Nadolny rozpoczął swoją pracę w ratownictwie medycznym w 2006 roku, choć początkowo wybrał inny kierunek – politologię. Przypadek sprawił, że zainteresował się ratownictwem i szybko poczuł, że jest to jego droga. Jego kariera rozwijała się także naukowo – ukończył studia podyplomowe, doktorat, a następnie habilitację, a dziś jest profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Ratownictwa Medycznego oraz dyrektorem Pogotowia Ratunkowego w Sosnowcu.

Coraz częściej ratownicy medyczni znajdą zatrudnienie także w innych służbach jak straż pożarna, policja czy wojsko, gdzie ich umiejętności są bardzo cenione.

Obchodzimy nowe święto ratowników medycznych

8 września jest nowym, oficjalnym dniem poświęconym ratownikom medycznym w Polsce, ustanowionym w 2022 roku. Data ta nie jest przypadkowa,