To nie „zwykła” choroba, tylko nerwica. 6 objawów, które daje ciało, gdy wysiada psychika

Co to jest nerwica i dlaczego nie jest to „zwykła” choroba?

Termin „nerwica” funkcjonuje powszechnie w psychologii, choć w aktualnej Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) jego użycie ogranicza się głównie do okazjonalnych przypadków. W Polsce określenie to najczęściej stosuje się wobec zaburzeń lękowych manifestujących się za pomocą objawów somatycznych.

Nerwice to różnorodne zaburzenia psychiczne, które mogą objawiać się na wiele sposobów: poprzez zaburzenia zachowania (np. kompulsywne mycie rąk), uporczywe myśli, emocje takie jak lęk, a także symptomy przypominające poważne choroby zagrażające życiu.

Główne symptomy nerwicy według Antoniego Kępińskiego

Znany polski psychiatra Antoni Kępiński wyróżnia kilka podstawowych objawów nerwicy, które często pojawiają się u pacjentów.

Lęk – swoisty znak rozpoznawczy

Lęk w nerwicy może mieć konkretny powód, np. strach przed wysokością, albo też uogólnioną postać, trwającą bez wyraźnego powodu i często związany z napadami paniki. Pacjenci opisują to jako długotrwałe napięcie, wyczerpujące i nieustające uczucie niepokoju.

„Błędne koło” nerwicy

Metafora tego zjawiska dobrze oddaje sposób, w jaki nerwica funkcjonuje: pojawiające się objawy sugerują np. zawał serca, co zwiększa uczucie lęku, a to z kolei potęguje dolegliwości somatyczne. Ten samonapędzający się mechanizm pogarsza stan osoby chorej.

Egocentryzm i nadmierny lęk o zdrowie

Pacjenci często koncentrują się na swoich objawach i zdrowiu, co może prowadzić do zaniedbywania relacji społecznych. Lęk przed bólem i innymi dolegliwościami powoduje skupienie uwagi niemal wyłącznie na sobie.

Zaburzenia wegetatywne, czyli symptomy ciała

W nerwicy często występują symptomy kojarzone z problemami fizycznymi, jak bezsenność, duszności, bóle różnego rodzaju. Co ciekawe, pacjenci choć zdają sobie sprawę z przesadności swojego lęku, nie potrafią sobie z nim poradzić.

Zespół lęku uogólnionego – czym się objawia?

Zespół lęku uogólnionego (GAD – Generalized Anxiety Disorder) to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń lękowych. Charakteryzuje się on przewlekłym, trudnym do opanowania zamartwianiem o codzienne sprawy, jak zdrowie, finanse czy relacje. Lęk nie jest związany z żadnym konkretnym czynnikiem i utrzymuje się przez minimum sześć miesięcy.

Poza uczuciem ciągłego napięcia, osoby z GAD mogą odczuwać także szereg objawów fizycznych, takich jak:

• przewlekłe zmęczenie,
• napięcie mięśni,
• bóle głowy,
• problemy ze snem,
• trudności z koncentracją,
• objawy ze strony układu pokarmowego.

Somatyczne objawy GAD i choroby towarzyszące

Pacjenci z zespołem lęku uogólnionego często skarżą się na dolegliwości somatyczne, a badania wskazują na częste współwystępowanie depresji. Warto zauważyć, że GAD może poprzedzać wystąpienie objawów fizycznych lub współistnieć z zaburzeniami somatyzacyjnymi.

Poniżej zestaw objawów i chorób somatycznych związanych z zespołem lęku uogólnionego:

• bóle w klatce piersiowej,
• zespół przewlekłego zmęczenia,
• zespół jelita drażliwego,
• hiperwentylacja,
• napięciowy ból głowy,
• przewlekłe choroby, takie jak nadciśnienie, cukrzyca, choroby serca.

U pacjentów z GAD często pojawia się napięciowy ból głowy. Fot. Canva/southworks

Objawy somatyczne w zaburzeniach lękowo-depresyjnych mogą różnić się w zależności od kultury i środowiska. W krajach afrykańskich czy azjatyckich diagnozuje się mniej przypadków GAD, lecz charakterystyczna kombinacja objawów lękowych i somatycznych występuje na całym świecie.