Włoski na brodzie, ciągłe zmęczenie, tycie? Te dolegliwości mogą mieć wspólną przyczynę
Ciemne, pojedyncze włoski pojawiające się na brodzie czy nad górną wargą u kobiet często utożsamiane są jedynie z zaburzeniami hormonalnymi. Jednakże, jak pokazuje popularny serial „Dr House”, są sytuacje, gdy taki objaw wymaga szczególnej uwagi, ponieważ może świadczyć o poważnej chorobie – zespole Cushinga. To rzadka, ale groźna dolegliwość związana z nadmiarem kortyzolu – hormonu stresu.
Jak nadmiar kortyzolu wpływa na organizm?
Nadmierne stężenie kortyzolu w organizmie może wywołać wiele niepokojących symptomów, w tym hirsutyzm (czyli nadmierne owłosienie u kobiet w miejscach typowych dla mężczyzn), otyłość brzuszną oraz czerwone rozstępy skórne. Przyczyną takiego stanu najczęściej bywa długotrwałe stosowanie leków z grupy glikokortykosteroidów (np. w terapii astmy czy reumatoidalnego zapalenia stawów). Rzadziej przyczyną są guzy przysadki mózgowej lub nadnerczy, które zwiększają produkcję kortyzolu.
Hirsutyzm i zespół Cushinga – jaka jest zależność?
Zespół Cushinga to przewlekły stan podwyższonego poziomu kortyzolu. W około 70-80% przypadków wynikającego z terapii glikokortykosteroidami. Pojawienie się ciemnych i grubych włosków na twarzy – oznaka hirsutyzmu – jest jednym z pierwszych alarmujących znaków wskazujących na ten problem.
Do oceny nadmiernego owłosienia wśród kobiet używana jest skala Ferrimana-Gallweya. Ta metoda bierze pod uwagę pojawienie się włosów w dziewięciu określonych partiach ciała, takich jak broda, górna warga, klatka piersiowa czy brzuch (zarówno górna jak i dolna część). Każda z tych miejsc jest oceniana w punktach od 0 do 4 – im wyższa suma, tym większe prawdopodobieństwo hirsutyzmu. Wynik powyżej 8 punktów wymaga dalszej diagnostyki.
Objawy zespołu Cushinga – nie tylko włosy na brodzie
Charakterystyczne symptomy zespołu Cushinga obejmują między innymi:
- twarz o zaokrąglonym kształcie, znana jako „twarz księżycowata”,
- otyłość skoncentrowaną w okolicy tułowia,
- czerwone rozstępy na skórze o szerokości powyżej 1 cm,
- łatwo pojawiające się siniaki,
- osłabienie mięśni nóg,
- trądzik,
- oraz wspomniany już hirsutyzm.
Wraz z postępem choroby mogą wystąpić poważne komplikacje, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, osteoporoza, zaburzenia nastroju czy obniżona odporność.
Inne przyczyny nadmiernego owłosienia u kobiet
Warto pamiętać, że hirsutyzm nie zawsze oznacza zespół Cushinga. Nadmierne owłosienie u pań może być też spowodowane:
- zespołem policystycznych jajników (PCOS) – najczęstszą przyczyną u młodych kobiet,
- wrodzonym przerostem nadnerczy (CAH),
- guzami jajnika lub nadnerczy wydzielającymi androgeny,
- chorobami tarczycy wpływającymi na równowagę hormonalną,
- stosowaniem leków takich jak danazol,
- oraz idiopatycznym hirsutyzmem, kiedy nie można ustalić konkretnej przyczyny.
Diagnostyka i leczenie zespołu Cushinga
Proces diagnostyczny zespołu Cushinga obejmuje zwykle test hamowania deksametazonem, nocny pomiar poziomu kortyzolu w ślinie albo badanie dobowej ilości wolnego kortyzolu w moczu. Dodatkowo wykonuje się badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny przysadki mózgowej lub tomografię komputerową nadnerczy, aby określić źródło nadprodukcji kortyzolu.
Choć leczenie zależy od przyczyny, w większości przypadków polega na odstawieniu lub zmniejszeniu dawek steroidów, usunięciu guza chirurgicznie lub zastosowaniu leków hamujących syntezę kortyzolu, na przykład ketokonazolu czy metyraponu. Terapia powinna zawsze odbywać się w specjalistycznych ośrodkach endokrynologicznych.
Nie ignoruj niepokojących objawów
Objawy takie jak nieoczekiwane pojawienie się ciemnych włosków na twarzy, ciągłe zmęczenie czy nagłe tycie, zwłaszcza w połączeniu z czerwonymi rozstępami i otyłością brzuszną, powinny skłonić do konsultacji z lekarzem. Wczesne rozpoznanie zespołu Cushinga lub innych przyczyn nadmiernego owłosienia może znacznie poprawić jakość życia i zapobiec poważnym powikłaniom.
Comments