Rosnąca liczba turbin w Polsce a zdrowotne obawy mieszkańców
W Polsce coraz więcej powstaje farm wiatrowych, co wiąże się z narastającymi niepokojami mieszkańców sąsiedztwa tych instalacji. Powszechnie uważa się, że charakterystyczne dźwięki, takie jak świst łopat, mogą zakłócać sen i powodować wzrost ciśnienia. Pytanie brzmi, czy rzeczywiście wiatraki negatywnie wpływają na zdrowie, czy może podstawą problemu są nasze emocje i odczuwany stres? Przyjrzyjmy się, co najnowsze badania mają na ten temat do powiedzenia i gdzie przebiega granica ryzyka.
Dźwięk turbin – głośność i jej odbiór
Typowa turbina wiatrowa emituje hałas o natężeniu 35-45 dB, co jest poziomem niższym niż dźwięki na ruchliwej ulicy. Pomimo tego, specyficzny rytm i charakterystyczne brzmienie może drażnić mieszkańców okolicznych terenów. Wiele zależy jednak od indywidualnego postrzegania hałasu – osoby bardziej lękliwe oraz o wysokim poziomie neurotyzmu zgłaszają dolegliwości znacznie częściej niż pozostali. W praktyce więc to świadome nastawienie, a nie sam dźwięk, odgrywa kluczową rolę.
Wpływ na sen i dolegliwości zdrowotne
Mieszkańcy terenów przylegających do farm wiatrowych często skarżą się na problemy takie jak wybudzanie ze snu, trudności z koncentracją, a także uczucie drżenia szyb czy bóle głowy. Jednak podczas badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, uczestnikom puszczano nagrania dźwięków turbin bez ujawniania ich źródła, które oceniali podobnie jak szum morza, nie notując pogorszenia zdolności koncentracji. Pokazuje to, że często kluczową przyczyną dolegliwości jest świadomość obecności farm wiatrowych za oknem, wywołująca stres i negatywne emocje.
Dlaczego hałas z turbin jest tak drażniący, choć cichy?
Mimo niskiego natężenia dźwięku, hałas z turbin może irytować szczególnie przez utratę poczucia kontroli i niską przewidywalność odgłosów. Eksperci zwracają uwagę na tzw. efekt nocebo, w którym negatywne oczekiwania i uprzedzenia nasilają doświadczane objawy, takie jak zmęczenie czy kołatanie serca. Dlatego osoby wrażliwe na dźwięki lub mające złe doświadczenia ze hałasem częściej zgłaszają dyskomfort, co potwierdza istotną rolę czynników psychologicznych.
Co mówią badania naukowe o wpływie farm wiatrowych na zdrowie?
- Przegląd epidemiologiczny z Japonii (2017) analizował 11 badań i wykazał związek między subiektywną irytacją a zgłaszanym stresem czy problemami ze snem, jednocześnie zaznaczając, że wpływ infradźwięków jest niepewny, a psychologiczne nastawienie mieszkańców może mieć większe znaczenie.
- Projekt WiTNES ze Szwecji (2020) wskazał, że noc z dźwiękiem turbin o poziomie 32 dB wydłużała fazę REM snu o około 17 minut, a subiektywna ocena jakości snu była gorsza. Pozostałe parametry snu i poziom hormonów stresu pozostały jednak niezmienione.
- Przegląd literatury publikowany w SLEEP (2024) sugeruje, że poziomy dźwięku do 46 dBA na zewnątrz nie mają negatywnego wpływu na sen większości populacji, choć autorzy wskazują konieczność dalszych badań w grupach szczególnie wrażliwych.
Podsumowując, wiatraki emitują słyszalny hałas, ale dowody na ich bezpośrednie szkody zdrowotne pozostają słabe. Największym czynnikiem ryzyka pozostaje stres i negatywne nastawienie. Jednak osoby mieszkające bardzo blisko farm, doświadczające chronicznej bezsenności czy innych poważnych dolegliwości, powinny skonsultować się z lekarzem. Długotrwały brak snu może przynieść znacznie większe szkody niż sam hałas.
Energia odnawialna a komfort życia
Zwolennicy farm wiatrowych postrzegają je jako symbol ekologicznego postępu, jednak przeciwnicy często wskazują na hałas jako powód złego samopoczucia. Często dochodzi do konfliktu interesów między rozwojem zielonej energii a ochroną jakości życia mieszkańców.
„Sama świadomość, że wiatrak stoi tuż za oknem, wpływa na nasze zdrowie bardziej niż dźwięk jaki emituje” – twierdzą badacze Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Jak radzić sobie z hałasem farm wiatrowych?
Najważniejszym krokiem jest właściwe zrozumienie, że negatywne odczucia często wynikają z psychologicznych mechanizmów oraz stresu. Warto rozważyć techniki zmniejszania napięcia, a w razie problemów ze snem lub zdrowiem – skonsultować się z lekarzem specjalistą. Wsparcie psychologiczne, odpowiednie metody relaksacyjne oraz świadomość naturalnej niskiej intensywności hałasu mogą pomóc w poprawie komfortu codziennego życia.
Comments